برای ساخت یک فیلم یا ویدئوی حرفه ای، لازم نیست که حتما به تجهیزات گران قیمت فیلمبرداری و کارگاه های فیلمسازی دسترسی داشته باشید. شما می توانید فقط با رعایت چند نکته کلیدی که شاید در ابتدا خیلی هم راحت به نظر نرسند و همچنین با تمرین و تلاش به یک فیلمبردار خوب تبدیل شوید. فرقی نمی کند بخواهید به صورت حرفه ای و پیشرفته فیلمبرداری کنید یا اینکه فقط برای صفحات شبکه های اجتماعی تان فیلم بگیرید؛ در هر صورت مطلب امروز ما به شما کمک می کند فیلمی بسازید که بینندگان از تماشای آن لذت ببرند.
خیلی از نکات و تکنیک هایی که ما در این مطلب به آنها اشاره می کنیم برای همیشه کاربردی هستند. بنابراین اگر تصمیم گرفته اید در زمینه فیلمبرداری فعالیت کنید و به یک فیلمبرداری حرفه ای تبدیل شوید، هر زمانی که بخواهید می توانید به این راهنمای جامع مراجعه نمایید. این نکات و ترفندها نه تنها به شما کمک می کنند مسیر فیلمبردار شدن را سریعتر بپیمایید و ویدئوهای حرفه ای تر و پیشرفته تری بسازید که مخاطبانتان را تحت تاثیر قرار می دهند، بلکه باعث می شوند پتانسیل، استعداد و خلاقیت خودتان در زمینه فیلمبرداری را هم کشف کنید.
بهترین نکات و تکنیک ها برای فیلمبرداری
1- تجهیزات و وسایل فیلمبرداری را تهیه کنید
خوشبختانه در عصری زندگی می کنیم که دوربین های دیجیتال با کیفیت بالا برای استفاده شخصی و تفریحی با قیمت مناسبی عرضه می شوند و مبتدیان می توانند از آنها برای شروع کارشان استفاده کنند. شما می توانید از دوربین های قبلی تان هم برای فیلمبرداری استفاده کنید.
حتی می توانید با گوشی اندروید یا آیفون خودتان هم فیلم های حرفه ای بگیرید، به شرطی که این موارد را به خاطر داشته باشید:
برای افزایش کیفیت فیلم از دوربین عقب استفاده کنید
به جای حالت عمودی، از حالت افقی برای فیلمبرداری استفاده کنید.
در صورت لزوم، گزینه شبکه همپوشانی (overlay grid) را در گوشی تان فعال کنید. این گزینه راهنمای خوبی برای تراز نگه داشتن گوشی شماست.
اگر بودجه کافی دارید، توصیه می کنیم که حتما یک نگه دارنده گوشی برای ثابت نگه داشتن آن، یک میکروفون خارجی برای دریافت صدای بهتر و یک سه‌پایه ویدیویی قابل اعتماد خریداری کنید.
2- برای فیملتان برنامه ریزی کنید
اگر قصدتان ساخت موزیک ویدئو، تبلیغ تجاری یا فیلم کوتاه باشد، آزادی عمل خیلی بیشتری برای برنامه ریزی کامل تولید ویدیوی خود از ابتدا تا انتها خواهید داشت. برای اینکه فیلمتان واقعا حرفه ای شود، قبل از شروع فیلمبرداری کاملا مشخص کنید که قرار است از چه صحنه هایی فیلم بگیرید و ترتیب آنها چگونه خواهد بود.
این کار به شما کمک می کند تا فیلم نهایی تان را تجسم و نماهای مورد نظرتان را در ذهن ترسیم کنید. این کار به عنوان راهنمای شما در طول فیلمبرداری و ویرایش عمل می کند و علاوه بر این به شما کمک می کند تا قبل از فیلمبرداری، زمان مناسب برای فیلمبرداری، مکان مورد نظر خود و دوربین های مناسب مورد استفاده (در صورتی که چندین گزینه در اختیار دارید) را تعیین کنید.
از طرف دیگر، اگر قرار باشد رویداد یا اتفاق خاصی را پوشش بدهید، برنامه ریزی کردن باعث می شود تا حد امکان آماده شوید. به عنوان مثال اگر قرار است فیلمبردار یک مجلس عروسی باشید، باید دقیقا بدانید چطور تمام لحظات مهم را ثبت کنید و فیلم فوق العاده و خاطره انگیزی بسازید.
برای فیلمبرداری عروسی چند نکته مفید وجود دارد که باید به خاطر بسپارید:
حتما از جدول زمانی کل مراسم عروسی باخبر باشید و جزئیات تمام جشن از پذیرایی گرفته تا زمان شروع و اتمام آن را مثل کف دستتان بلد باشید.
برای خودتان یک لیست شات تهیه کنید. این لیست باید شامل فیلمبرداری از صحنه هایی مثل اولین بوسه عروس و داماد، بریدن کیک و سایر لحظات کلیدی باشد که زوج دوست دارند جاودانه شوند.
همانطور که برای عکاسی مراسم عروسی استایل و سبک های مختلفی وجود دارد، فیلمبرداری عروسی هم سبک ها و استایل های گوناگونی دارد. سعی کنید حتما از یک سبک استفاده کنید و روی همان ثابت بمانید. موقع انتخاب سبک فیلمبرداری، به مدل جشن توجه کنید و سبکی که از همه مناسبتر است را انتخاب نمایید.
3- نورپردازی خوبی داشته باشید
یکی از بزرگترین رازهای فیلمبرداری حرفه ای استفاده از نور مناسب برای فیلم گرفتن است. سعی کنید حتما در طول روند مفهوم سازی در فیلمتان، به نورپردازی توجه ویژه ای داشته باشید. انواع نورهای مورد نیازتان و جای مناسبی که باید قرار بگیرند تا جلوه های مورد نظرتان را به شما بدهند را مشخص کنید. اگر نمی خواهید خیلی در خرج بیفتید و هزینه کنید یا اگر معمولا با نور چراغها و خورشید کار می کنید، به این فکر کنید که چطور می توانید به بهترین شکل از این نورها برای صحنه تان استفاده کنید.
به عنوان مثال، اگر می خواهید صحنه‌ای با ظاهر دراماتیک داشته باشید، باید از نور کمتر و سایه های بیشتر استفاده کنید. از طرف دیگر، هر چه صحنه شما پرنورتر و روشن تر باشد بسته به محل قرارگیری نور در صحنه، احساس شادی و انرژی بیشتری به مخاطب القا می کند.
4- پس زمینه را ساده نگه دارید
یادتان باشد که نباید هر جایی را به عنوان مکان فیلمبرداری انتخاب کنید. تا حد ممکن سعی کنید بک گراند یا همان پس زمینه صحنه شما ساده باشد و شلوغی و درهم برهمی را از آن حذف کنید. خیلی ها برای فیلمبرداری از پس زمینه های تک رنگ استفاده می کنند. این پس زمینه ساده می تواند یک دیوار باشد یا پارچه و یا یک کاغذ بزرگ. سپس سوژه هایشان را کمی دورتر از پس زمینه قرار می دهند تا از ایجاد سایه در بک گراند جلوگیری کنند.
نکته کلیدی این است که باید عناصری که باعث می شوند صحنه شما شلوغ و در هم به نظر برسد و توجه و تمرکز مخاطب را از سوژه اصلی منحرف کنند حذف کنید. با این حال یادتان باشد که گاهی اوقات برای انتقال برخی مضامین یا خطوط داستانی به مخاطب، لازم است که در پس زمینه از یک سری چیزها استفاده شود. بهترین کار این است که در ابتدا روی اصول اولیه فیلمبرداری (مثل داشتن پس زمینه ساده) کار کنید و وقتی به آنها مسلط شدید، از تکنیک های مختلف دیگر برای افزایش کیفیت فیلم هایتان استفاده نمایید.
5- ترکیب بندی خوبی داشته باشید
یک فیلمساز حرفه ای یا شخصی که در صنعت فیلمسازی مشغول به کار است می تواند در عرض چند ثانیه کار یک فیلمساز آماتور را تشخیص بدهد؛ حتی اگر برای ساخت آن فیلم از تجهیزات پیشرفته فیلمبرداری استفاده شده باشد. فکر می کنید چرا چنین اتفاقی می افتد؟ به خاطر عدم وجود کادربندی و چینش مناسب عناصر!
نکته ای که خیلی از مبتدیان متوجه آن نمی شوند این است که فیلمبرداری خوب (مخصوصاً فیلمبرداری آثار سینمایی)، چیزی فراتر از هدف قرار دادن سوژه با دوربین است. در واقع فیلمبرداری حرفه ای شامل استفاده از ترکیبات و عناصر بصری مناسب برای روایت داستان شماست. علاوه بر این، شما باید موقع فیلمبرداری کادرتان را هم تغییر بدهید تا صحنه تان زیبا به نظر برسد.
یکی از مهمترین نکات فیلمبرداری سینمایی و قوانین ترکیب بندی، قانون یک سوم (the Rule of Thirds) است. این قانون به شما می گوید که موقع فیلمبرداری سر سوژه تان باید کمی بالاتر از مرکز کادر قرار بگیرد نه اینکه دقیقا وسط قاب یا کادر باشد. علاوه بر این، وقتی دو سوژه با هم روبرو می شوند، باید از لحاظ بصری به آنها فضای تنفس یا راه رفتن بدهید و فاصله مناسب آنها با هم را حفظ نمایید.
نکته دیگر این است که وقتی می خواهید از مکالمات دو نفر فیلم بگیرید از نمای روی شانه (over-the-shoulder shots) برای فیلمبرداری استفاده کنید. علاوه بر این، برای ایجاد عمق در صحنه استفاده از پیش زمینه و پس زمینه بسیار مهم است.
6- دوربین را در جای مناسبی قرار بدهید
اشتباه رایجی که اکثر مبتدیان مرتکب آن می شوند این است که نمی دانند فاصله کانونی لنز و فاصله نسبی دوربین از سوژه چقدر روی ظاهر صحنه شان تاثیر می گذارد. در نماهای کلوز آپ (close-up)، هیچ وقت نباید دوربین را نزدیک سوژه تان قرار بدهید، چون این کار اعوجاج های غیرجذابی در چهره سوژه ایجاد و نشان دادن لبه های صحنه را برایتان سخت می کند. به جای این کار، دوربینتان را کمی دورتر از سوژه بگذارید و با دقت لنز دوربینتان را به سمت آن زوم کنید.
یادتان باشد که زوم کردن را به صورت اپتیکال (با لنز) انجام بدهید نه دیجیتال (زوم کردن روی صفحه نمایش)، چون حالت دوم کیفیت کلیپ های ویدیویی شما را کاهش می دهد و آنها را به شکل پیکسلی در می آورد.
7- از فوکوس دستی استفاده کنید
با اینکه قابلیت فوکوس خودکار دوربین خیلی جاها به درد می خورد و کمک کننده است، ولی ممکن است وقتی سعی می‌کنید سوژه‌تان را در صحنه‌های کم نور قرار دهید، با فوکوس کردن روی آن و خارج شدن خودکار از حالت فوکوس کارتان را خراب کند. اگر با گوشی فیلمبرداری می کنید از قابلیت نوردهی یا فوکوس را خاموش کنید یا اینکه مستقیما روی گزینه فوکوس دستی بزنید تا بتوانید خودتان فوکوس روی سوژه را تنظیم نمایید.
تنظیم دستی فوکوس این امکان را هم به شما می دهد که جلوه های جالبی هم به ویدئوهایتان اضافه کنید؛ مثلا می توانید از رک فوکوس (rack focus) به طور متوالی بر روی اشیاء مختلف فوکوس کنید. این تکنیک به شما امکان تنظیم تغییر وضوح از یک سوژه به سوژه دیگر را می دهد. اگر از فوکوس به درستی استفاده شود، این قابلیت به ابزاری قدرتمند برای جلب توجه بیننده و انتقال مفهوم در روایت داستان فیلم تبدیل خواهد شد.
8- تراز سفیدی (White Balance) را تنظیم کنید
یکی از چالش هایی که خیلی از فیلمبردارها موقع ساخت فیلم با آن روبرو می شوند اصلاح دما و رنگ است. اگر موقع ضبط یک صحنه از دو یا چند دوربین استفاده می کنید، احتمالا متوجه می شوید که دوربین ها دمای رنگ پیش‌فرض متفاوتی دارند. مثلا اگر دو دوربین با مارک های مختلف مثل کانن و سونی دارید و از هر دو برای ضبط یک صحنه استفاده می کنید به چنین مشکلی برخورد خواهید کرد. علاوه بر این ممکن است همه دوربین هایتان از یک برند باشند ولی با این حال رنگ و دمای پیش فرضشان با هم فرق کند.
تصور کنید که در حال دیدن یک فیلم هستید و رنگ آن مدام از آبی به زرد تغییر می کند. می بینید چقد اذیت کننده است؟ برای جلوگیری از بروز این مشکل، قبل از شروع فیلمبرداری باید تعادل رنگ سفید را روی همه دوربین‌ها تنظیم کنید تا فیلم شما یکدست و حرفه ای به نظر برسد. این کار همچنین باعث می شود که روند ویرایش فیلم بعد از فیلمبرداری سریعتر انجام شود و هزینه های پس از تولید در آینده هم کاهش یابد.
نکته: تراز سفیدی درست و صحیح چیزیست که به صورت ذهنی مشخص می شود و به خروجی مورد نظر شما بستگی دارد. به عنوان مثال، می توانید تراز سفیدی را عمدا طوری تنظیم کنید که سردتر به نظر برسد و به این ترتیب فضای سرد یا ترسناکی به فیلم بدهید. از تراز سفیدی در جهت اهداف انتقال پیامتان در فیلم استفاده کنید و در عین حال تمرین کنید که برای هر صحنه منحصر به فرد در فیلمتان باید چطور تراز سفیدی را تنظیم نمایید.
9- همه صحنه ها را به شکل یکسان نوردهی کنید
مشکل دیگری که ممکن است موقع استفاده از چند دوربین برای فیلمبرداری پیش بیاید این است که صحنه های گرفته شده با دوربین های مختلف از نظر نوردهی با هم فرق می کنند و یک صحنه واحد در یک دوربین تیره تر و در دوربین دیگر روشن تر به نظر می رسد.
اگر تنظیمات مربوط به نوردهی مثل نرخ فریم، میزان ISO و دیافراگم خود را تنظیم نکنید با چنین مشکلی مواجه خواهید شد. به همین دلیل است که لنزهای سینمایی اختصاصی دارای تی استاپ (t-stop) هستند. تی استاپ بر خلاف اف استاپ (f-stop) به جای نمایش مقدار تئوریک دیافراگم، میزان دقیق آن را نشان می دهد.
معمولا فیلمبرداری با استفاده از تنظیمات کنترل شده برای مبتدیان راحت تر است. شما می توانید بدون توجه به زمان روز، در همه صحنه هایتان نور یکسانی داشته باشید و از یک دوربین با نوردهی قفل شده استفاده کنید. بله، ممکن است این کار باعث طولانی تر شدن پروسه ضبط شما بشود اما از طرفی هم شما را از دردسر اصلاح نوردهی پس از تولید فیلم نجات می دهد.
نکته: اگر مجبورید در خارج از منزل فیلمبرداری کنید، این کار را در طول یک روز صاف و آفتابی انجام بدهید و غروب خورشید یا وجود ابرها مانع از نورپردازی مناسب نشوند.
10- از تکنیک های سینمایی استفاده کنید
یک پروژه ویدیویی که ظاهر واقعا حرفه ای و با کیفیتی دارد شامل ترکیبی از حرکات تکنیکی دوربین می شود که نه تنها به روایت داستان فیلم کمک می کند، بلکه علاقه و توجه بینندگان را هم به خودش جلب می نماید. اگر می خواهید مهارت فیلمبرداری تان را ارتقا بدهید و به سطح بالاتری برسانید تا مخاطبان خودتان را به شکل شگفت انگیزی تحت تاثیر قرار بدهید باید از چند تکنیک مخصوص فیلمبرداری استفاده کنید.
تکنیک هایی که برای استفاده انتخاب می کنید تا حد زیادی به خلاقیت خودتان و نحوه ارائه صحنه ها بستگی دارند، اما بهترین کار این است که فقط از تکنیک های ضروری که داستان فیلم شما را جذابتر می کنند استفاده کنید. یادتان باشد که نباید بیش از حد از این تکنیک ها استفاده کنید چون این کار باعث می شود حواس بینندگان به جای داستان اصلی فیلم به تصاویر بصری معطوف شود.
11- حواستان به ثابت و بی لرزش ماندن دوربین باشد
فرقی نمی کند بخواهید دوربین را یکجا بگذارید یا موقع فیلمبرداری به این طرف و آن طرف حرکت کنید، در هر صورت باید مراقب لرزش های ناخواسته در فیلمتان باشید. این لرزش ها جدا از اینکه فیلم شما را شبیه ویدئوهای خانگی می کنند و حرفه ای بودن آن را زیر سوال می برند، می توانند احساس دریازدگی را هم به بیننده انتقال بدهند. کلید موفقیت در تولید یک فیلم حرفه ای نگه داشتن دوربین روی سه پایه و یا هر سطح ثابت دیگری است.
سعی کنید بعد از تنظیم دوربین دیگر آن را حرکت ندهید مگر اینکه مجبور شوید. وقتی هم مجبورید برای ضبط سوژه در حال حرکت یا بزرگنمایی کردن نما دوربین را حرکت بدهید به چشم یک فنجان قهوه به آن نگاه کنید که نباید بریزد! در تمام مدت با یک سرعت پیوسته حرکت کنید و توقف های ناگهانی و یکدفعه نداشته باشید.
12- شات های گرفته شده تان را برش بدهید
ما اینجا نکات مفیدی را در اختیارتان می گذاریم که ممکن است در هیچ یک از مقالات راهنمای فیلمبرداری پیدا نکنید. یکی از نکات مهم این است که شات های خودتان را بیشتر از 5 ثانیه ثابت نگه دارید اما این زمان از 10 ثانیه بالاتر نرود. این کار باعث می شود توجه بینندگانتان به شکل موثری جلب شود.
در عین حال که برای 10 ثانیه روی سوژه بی حرکت مانده اید از زوم کردن هم خودداری کنید. این موارد به خیلی از مبتدیان برای به حداقل رساندن حرکات دوربین، کاهش زمان ضبط و ساده نگه داشتن سکانس های خود در طول روند پس از تولید بسیار کمک کننده و مفید هستند.
13- موقع فیلمبرداری به ویرایش فکر کنید
این “نکته حرفه ای” خاص به این معناست که هنگام فیلمبرداری باید مثل یک تدوینگر فکر کنید. پس موقع ضبط یک صحنه باید از چندین زاویه فیلم بگیرید و چند شات زاپاس هم داشته باشید! به این ترتیب وقتی نوبت ادیت و ویرایش فیلم رسید چندین گزینه پیش رو دارید که می توانید بهترینشان را انتخاب کنید.
این کار باعث صرفه جویی در وقت و کم کردن زحمتتان می شود، چون اگر موقع ویرایش متوجه شوید شات آنقدر که می خواهید رضایتبخش نیست مجبورید دوباره همان صحنه را فیلمبرداری کنید. برای ویرایش فیلم هم از یک نرم افزار ویرایش ویدیوی ساده استفاده کنید تا قبل از اینکه سراغ برنامه های ویرایش فیلم پیچیده تر رفتید کاملا به آن عادت کنید و مسلط شوید.
14- در نهایت اینکه از بهترین دوربین برای فیلمبرداری استفاده کنید
کسانی که به فیلمسازی علاقه دارند اغلب اوقات تصور می کنند برای ساخت یک فیلم حرفه ای و با کیفیت باید بودجه هنگفتی صرف خرید یک دوربین کنند. ولی واقعیت این است که بهترین دوربین برای یک فیلمبردار تازه کار دوربینی است که بداند چطور باید با آن کار کند.
با اینکه ممکن است رویای داشتن یک دوربین سینمایی بسیار پیشرفته به قیمت دهها هزار دلار را در سر داشته باشید، اما بازار پر از دوربین‌های DSLR عالی و همینطور دوربین‌های بدون آینه است که با آنها هم می توان فیلم های با کیفیت و فوق العاده ای ساخت.
اگر همین الان یک دوربین دیجیتالی یا بدون آینه دارید پس جای نگرانی نیست. با همین دوربین می توانید فورا کار فیلمبرداری تان را شروع کنید. اگر به دنبال یک دوربین سطح مقدماتی هستید، سراغ برندهایی بروید که لنزهای متعددی دارند. کانن (Canon)، سونی (Sony) و نیکون (Nikon) سه برند برتر پیشنهادی ما هستند. اگر به فناوری بدون آینه علاقه دارید سونی بهترین گزینه برای انتخاب است. برندهای کانن و نیکون نیز بازار دوربین های DSLR را در دست دارند.
